پس از اعلام خبر کشف محل دفن زکریای رازی در شهرری، مدیر پژوهش مرکز نجوم آستان مقدس حضرت عبدالعظیم می گوید: کشف تازه ای اتفاق نیافتاده و ادعای جدیدی مطرح نشده؛ فقط بر اساس اسناد و بررسی های میدانی، محدوده محل دفنِ احتمالی زکریای رازی اعلام شده است.

به گزارش ایسنا، خبر کشف محل دفن زکریای رازی روز گذشته اعلام شد، به فاصله چند ساعت خبر دیگری در تکذیب آن منتشر شد، حالا مهدی دانشیار ـ مدیر پژوهش مرکز نجوم آستان مقدس حضرت عبدالعظیم ـ که این خبرها به نقل از او منتشر شده است، اصل ماجرا را این طور برای ایسنا شرح می دهد: این گمانه براساس کتاب «آثار بازمانده از ری قدیم» دکتر حسین کریمان مطرح شده است. ادعای جدیدی مبنی بر کشف محل دقیق دفن زکریای رازی صورت نگرفته است. ما به استناد مطالب آن کتاب، محدوده محل دفن این دانشمند را گمانه زنی کردیم.

او می افزاید: در آن کتاب آمده که زکریای رازی احتمالا در منطقه فیروزآباد شهرری و در امامزاده شعیب کنونی دفن شده است. شواهد و بررسی های میدانی نیز آن ادعا را تایید می کند. ما جانمایی دقیقی نداشته ایم. هدف از طرح این موضوع نیز جلب توجه متولیان برای ایجاد یک بنای یادبود بوده است، مثل آن چه برای حکیم فردوسی و عمر خیام ساخته شد. محل دفن این چهره ها نیز دقیق که مشخص نشده، بلکه محدوده آن تعیین و بعد یادبودی بنا شده است.

دانشیار همچنین می گوید که تحقیقات میدانی و بررسی ها در محدوده محل احتمالی دفن زکریای رازی همچنان درحال انجام است.

احمد ابوحمزه ـ ری شناس و مدرس دانشگاه ـ نیز در تایید این سخنان به ایسنا می گوید که ادعا و کشف جدیدی صورت نگرفته است. براساس مستندات مورخان این گمانه مطرح شد که محل دفن زکریای رازی در چه محدوده ای قرار دارد.

او اضافه می کند: درباره محل دفن زکریای رازی حوالی دهه 50 در کتاب حسین کریمان صحبت شده است. این محقق و نویسنده محدوده آثار زیادی را در کتاب های خود مشخص کرده است، از جمله «دژ رشکان» که در سال های 80 - 79 دقیقا از همان محدوده مشخص شده در کتاب، از زیر خاک درآوردیم. یا «گنبد فخرالدوله» که شناسایی آن را براساس مستندات آن کتاب پیش می بریم. بر همین اساس صحبت هایی برای شناسایی محل دفن زکریای رازی مطرح و قرار شد آن محدوده را با توجه به تصاویر و اسناد قدیمی پیدا کنیم.

این ری شناس ادامه می دهد: در کتاب دکتر کریمان، محدوده قبر زکریای رازی، قبرستان قدیمی ری در نزدیکی امامزاده شعیب گمانه زنی شده است. صحبت هایی هم با محلی ها شده است و شواهدی در قبرستان قدیمی این امامزاده وجود دارد که می تواند ادعای مطرح شده در کتاب دکتر کریمان را تایید کند. اما این که دقیقا قبری و جنازه ای بعد از یک هزار سال پیدا شود، منطقی نیست. هدف از طرح این موضوع هم جانمایی برای ایجاد یک یادبود از زکریای رازی در محل دفن احتمالی او بوده است. با همین منطق برای فردوسی و عمرخیام نیز بنای یادبود ساخته شده است، وگرنه محل دفن ایشان که دقیق مشخص نبود.

ابوحمزه می گوید: زکریای رازی یکی از مهم ترین و اثرگذارترین شخصیت ها در علم پزشکی و فلسفه بوده است، ولی هیچ نمادی از او در شهرری دیده نمی شود. فقط یک مجسمه به اسم زکریای رازی در میدان گمرک تهران وجود دارد که اصلا معلوم نیست به چه دلیل و با چه انگیزه ای این مجسمه را در آن منطقه قرار داده اند.

امیرمسیب رحیم زاده. مدیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی شهرری ـ نیز این سخنان را تکرار می کند و به ایسنا می گوید که کشفی صورت نگرفته است. محل دقیق دفن زکریای رازی هم نه مشخص شده و نه جانمایی. حتی تا به حال مطالعات باستان شناسی با این محور و موضوع در منطقه فیروزآباد یا بخش قلعه نو کنونی صورت نگرفته است. جا دارد باستان شناسان مطالعاتی را در این باره انجام دهند.

او در پاسخ به این سوال که با توجه به وجود طرح این ادعا براساس کتاب حسین کریمان که در دهه 50 منتشر شده و گفته می شود کشف و ادعای تازه ای رخ نداده است، چرا میراث فرهنگی تا کنون روی این موضوع مطالعات و تحقیقاتی نداشته است، اظهار می کند: به هر حال از دهه 40 و 50 کاری صورت نگرفته است، اما درنظر بوده که انجام شود. ضمن این که امامزاده شعیب همان محدوده ای که به عنوان محل دفن زکریای رازی گمانه زنی شده، قبلا در فهرست آثار ملی ثبت شده است اما خیلی جزئی و تخصصی وارد قضیه نشده اند و موضوع هم مغفول مانده است. ما اعلام کرده ایم درصورت تامین اعتبار بررسی و مطالعات آغاز می شود.

رحیم زاده درباره تامین امنیت محدوده محل دفن زکریای رازی اظهار می کند: آن منطقه متولی دارد که اوقاف است و تامین امنیت آن را باید به عهده بگیرد. هرچند یگان حفاظت میراث فرهنگی نیز در هفته چند نوبت در محدوده تمام آثار ثبت شده گشت دارد و حتما دقت لازم می شود.

زکریای رازی پزشک ایرانی متولد 252 هجری قمری (865 میلادی) در ری بود که در زمینه های شیمی، فیزیک و فلسفه پژوهش های ارزنده ای داشت. در اسناد تاریخی آمده که او مدتی به زرگری مشغول شد و سپس به کیمیاگری روی آورد. در جریان کار با موادشیمیایی چشمش آسیب دید. او در سنین بالا علم طب را آموخت. رازی برای آموزش بیشتر به بغداد سفر کرد و در بیمارستان آن جا در طب استاد شد. بعدها ریاست بیمارستان معتضدی در عراق را به عهده گرفت و پزشک نخست آن جا شد. پس از مرگ معتضد، خلیفه عباسی به ری برگشت و رییس بیمارستان ری شد و تا پایان عمر در این شهر ماند.

رازی اولین پزشکی بود که تشخیص تفکیکی بین آبله و سرخک را بیان کرد. او در ارائه نظریه ایمنی اکتسابی پیشگام بود. در اسناد پزشکی آمده که او نخستین پزشک دوره خود بود که تشریح جسد انسان، استخوان ها، عضلات، مغز و بعضی از شعب اعصاب را در سر و گردن، توضیح داد. او در شیمی استاد بود و الکل، اسید سولفوریک، اسید کلریدریک، اکسیدارسنیک و اسید سیتریک از کشفیات رازی شناخته می شود.

در کتاب آثار بازمانده از ری قدیمِ حسین کریمان درباره محل دفن زکریای رازی نوشته شده است: «در دیه فیروزآباد بقعه ای قدیمی وجود دارد که اهل محل آن جا را به نام بقعه امامزاده شعیب فرزند امام موسی کاظم (ع) می شناسند. با توجه به این حقیقت که آن حدود در قدیم هرگز شیعه نشین نبوده است تا فرزندی از امام را در آن جا مدفون سازند، (رک: ری باستان، ج 2، فصل دوم از باب دوم) و نیز ظاهرا در کتب رجال و انساب و تراجم احوال مورد استفاده، ذکری از فرزندی به این نام از آن امام بزرگوار که در شهر ری مدفون شده باشد، درج نشده و از سویی شیبانی محمدبن حسن، فقیه بزرگ حنفی و یار ابوحنیفه در آن حدود مدفون شده است (رک: ری باستان، ج 1 ص 443، ج 2 نقشه مقابل ص 88) می توان چنین پنداشت که پس از آغاز خرابی و متروک ماندن ری و رواج مذهب شیعه، اندک اندک کلمه شیبانی به شعیب که قرابت مختصر لفظی دارند تصحیف یافته است. اگر این حدس رویی در صورت داشته باشد باید مدفن بسیاری از بزرگان سنی مذهب مدفون در ری، چون هشام بن عبداله و محمدبن زکریا و امثال این دو را در آن حدود جست وجو کرد... در حدود محل بیمارستان قدیمی ری ـ پهنه جنوبی و جنوب شرقی ری قدیم یا حوالی دیه فیروزآباد و قلعه نو و تپه میل کنونی، در میان آثار نامکشوف باستانی (شاید) نشانه ای از گور وی به دست آید.»

لینک کوتاه: asriran.com/003EFj

کلیدواژه های این خبر

یادبود   دانشمند   امامزاده   مستندات   مدرس دانشگاه   جنازه   علم پزشکی   گردشگری و صنایع دستی   حضرت عبدالعظیم حسنی علیه السلام   گمرک تهران   کشف تازه   زکریای رازی   فلسفه   پژوهش   نجوم   شهرستان ری   عمر خیام  

---