حجت الاسلام والمسلمین علی راد، رئیس دفتر قم بنیاد پژوهش های آستان قدس رضوی در گفت وگو با ایکنا، گفت: طرح تدوین دانشنامه میراث مکتوب شیعه از مدت ها قبل به تولیت معزز آستان قدس ارائه و مقرر شد با حضور جمعی از اندیشمندان مشورت های لازم درباره این طرح و ساماندهی علمی میراث و نسخ خطی شیعه صورت بگیرد. وی با بیان اینکه مراکز متعددی در این زمینه فعال هستند اما کار ویژه ای صورت نگرفته است، اضافه کرد: نسخه های خطی و اهمیت آنها در مطالعات اسلامی به نحو عام و تاریخ تشیع به نحو خاص، موضوعی است که امکان توسعه مطالعات تاریخ و معارف تشیع را فراهم می کند و به ویژه انجام این کار از سوی آستان قدس جلوه و اثر بیشتری دارد. راد تصریح کرد: بیشتر مراکز و نهادهای علمی و پژوهشی در حوزه نسخ خطی با رویکرد حفظ و مرمت نسخ خطی فعالیت می کنند و حداکثر فعالیت پژوهشی صورت گرفته در خصوص نسخ خطی، فهرست نویسی از این نسخ است. از طرف دیگر بسیاری از نسخه پژوهان از صعوبت دسترسی به نسخ خطی گلایه مند هستند و بعضاً برای در اختیار داشتن یک نسخه ماه ها معطل می مانند، این در حالی است که بسیاری از مجهولات تاریخ و مطالعات شیعی با بازشناسی و بازخوانی نسخ خطی موجود قابل رفع است. استاد دانشگاه تهران بیان کرد: از سوی دیگر فعالیت های گسترده شرق شناسان و پژوهشگران دانشگاه های اروپایی و آمریکایی در حوزه نسخ خطی اسلامی زنگ خطر انحراف آفرینی یا امحاء نسخ موجود و لااقل محدودسازی دسترسی ها را به صدا درآورده اما با بی توجهی متولیان امر مواجه است. وی افزود: خاورشناسان در این حوزه پیشتاز هستند و حتی الگوهای احیا و نوع بهره وری مستشرقان از میراث مکتوب شیعی با ما متفاوت و پیشروتر است و ما هنوز الگوی رقیب پیشتاز این عرصه را تولید نکرده ایم. در میان اقدامات مستشرقین درباره میراث مکتوب اسلامی و شیعی یکی از برجسته ترین اقدامات که در نوع خود منحصر به فرد است، کتاب 13 جلدی تاریخ نگارش های عربی نوشته فؤاد سزگین است که اصل کتاب به زبان آلمانی نوشته شده و یک کتاب مرجع استاندارد بین المللی به حساب می آید. راد اضافه کرد: سایر مستشرقان کتاب او را زیربنای تاریخ علم و فناوری در جهان اسلام و گاه شمار دانشمندان مسلمان می دانند. رقیب دیگر شیعه در این عرصه به ویژه در جریان ریاض، حکمت بشیر بن یاسین است که می گوید در دو قرن نخست بیش از 400 نسخه تفسیری داریم. راد ادامه داد: از این رو ضرورت تدوین دانشنامه نسخ خطی شیعه دو چندان می شود و شایسته است این پروژه به عنوان یک پروژه ملی در دستور کار نهادهای متولی قرار گیرد و با نگاهی کاملا عالمانه و محققانه همه ظرفیت های در اختیار نهادها و مراکز، برای این کار تجمیع شوند. وی تأکید کرد: هدف ما حفظ و احیای میراث مکتوب شیعه با رویکرد دانشنامه ای است. الگوی پایه این کار به صورت دانش ـ قرن خواهد بود که در فاز اول آن پنج قرن نخست صدر اسلام آماده خواهد شد، مثلا دانش تفسیر و فقه در قرن اول تا 5؛ یا اینکه ما در قرن دوم و سوم در حوزه دانش فقه و تفسیر و حدیث چه دستاوردهایی داشته ایم؟ الان مجموعه ای که بیاید میراث مکتوب شیعه اعم از موجود و مفقود و نقش یافته را بر پایه دانش ـ قرن ارائه کند نداریم ولی با این دانشنامه می توان به سوالاتی از این دست پاسخ داد. راد اظهار کرد: بر اساس این الگو چه در حوزه علوم اسلامی چه در حوزه علوم انسانی، حتی غیر این دو در طبیعیات و غیره می توان میراث مکتوب شیعه را تدوین کرد. در این دانشنامه در ضمن بهره مندی از یک فهرستگان، به تحلیل میراث مکتوب پرداخته می شود. خود فهرستگان را هم می توان جداگانه به صورت الفبایی یا بر اساس مولفان یا بر اساس دانش به صورت جداگانه منتشر کرد. انتهای پیام